Tiết kiệm năng lượng tại doanh nghiệp – công cụ phát triển bền vững

Theo ông Huỳnh Kim Tước, giám đốc Trung tâm Tiết kiệm năng lượng TP. HCM  thì tiết kiệm năng lượng (TKNL) không chỉ đơn giản là con số tiết kiệm được mà nhìn từ góc độ phát triển bền vững, TKNL giúp doanh nghiệp phát triển đồng bộ từ giảm chi phí, tăng lợi nhuận, tăng chất lượng sản phẩm, nâng cao năng lực quản lý, tăng tính cạnh tranh, giảm ô nhiễm môi trường…

TP. HCM là trung tâm kinh tế lớn của cả nước, tiêu thụ đến 1/5 tổng điện năng tiêu dùng. Trong đó, doanh nghiệp công nghiệp chiếm khoảng 40%. Chính vì thế, kết quả thực hiện TKNL của đối tượng này tại TP. HCM sẽ tác động tích cực đến kinh tế - xã hội, góp phần không nhỏ cho sự phát triển của cả quốc gia.

Ý nghĩa của việc thực hiện TKNL tại doanh nghiệp

Chi phí cho năng lượng và nhân công không ngừng tăng lên mỗi ngày gây áp lực lớn cho hầu hết các doanh nghiệp. Trong đó, so với việc giảm chi phí nhân công, việc thực hiện giải pháp TKNL dễ thực hiện và khả thi hơn nhiều. Theo khảo sát, sản phẩm của Việt Nam thường có giá cao hơn các nước trong khu vực chỉ vì giá năng lượng cao hơn. Do đó, việc giảm chi phí năng lượng sẽ rút ngắn chênh lệch giá sản phẩm và tăng tính cạnh tranh cho các doanh nghiệp Việt Nam.
 

Đại diện các doanh nghiệp tại TP. HCM được Sở KH&CN TP. HCM hỗ trợ tư vấn thành lập hệ thống QLNL theo ISO 50001 năm 2013

Bên cạnh đó, các doanh nghiệp luôn đặt mục tiêu kinh doanh hiệu quả và phát triển bền vững. Ngày nay, sử dụng hiệu quả tối ưu năng lượng, mà bản chất là đổi mới công nghệ, sẽ giúp doanh nghiệp đạt được hiệu quả toàn diện từ việc giảm chi phí, tăng hiệu quả kinh doanh, tạo uy tín và tăng tính cạnh tranh trên thương trường.
Cũng theo ông Huỳnh Kim Tước, giám đốc ECC HCMC, người có hơn 10 năm “bắt bệnh” cho doanh nghiệp thì ý thức của lãnh đạo quyết định 50% thành công cho chương trình TKNL của đơn vị. Để việc TKNL có hiệu quả, lãnh đạo phải có sự quyết tâm và tin tưởng vào việc thay đổi từ nhận thức của nhân viên đến thiết bị, công nghệ và bộ máy quản trị.

TKNL tại doanh nghiệp thường bắt đầu bằng hoạt động kiểm toán năng lượng để tìm ra tiềm năng TKNL, tính toán được lợi ích của việc thay đổi thiết bị, công nghệ, giá thành đầu tư và thời gian hoàn vốn… Việc kiểm toán năng lượng sẽ giúp doanh nghiệp thấy được toàn cảnh bức tranh sử dụng năng lượng của mình và tùy theo nhu cầu, khả năng để quyết định lựa chọn giải pháp cải thiện phù hợp. Tuy nhiên, được xem như là hoạt động kiểm tra sức khỏe tổng quát, kết quả kiểm toán năng lượng phụ thuộc vào năng lực của đơn vị tư vấn kiểm toán, thiết bị đạt chuẩn, bác sỹ giỏi thì mới có thể phát hiện bệnh, chẩn đoán đúng và kê toa thích hợp.

Những thuận lợi và khó khăn để doanh nghiệp thực hiện TKNL

So với các địa phương trên cả nước thì TP. HCM có định hướng và lộ trình về TKNL rõ ràng. Cùng với sự ra đời của ECC HCMC từ hơn 10 năm trước, hoạt động TKNL của TP. HCM nói riêng và khu vực phía Nam nói chung đã khởi động và không ngừng phát triển cả chiều rộng và chiều sâu, từ việc tuyên truyền nâng cao nhận thức, đào tạo nguồn nhân lực, tư vấn, hỗ trợ công nghệ cho đến nguồn tài chính đầu tư. Với chính sách khuyến khích mạnh mẽ từ Trung ương đến địa phương, ngày nay các doanh nghiệp trên địa bàn đã đủ nhận thức về vai trò của TKNL đối với sự phát triển bền vững của chính họ. Kèm theo đó là các nguồn tài chính hỗ trợ cùng với chuyên gia từ các tổ chức nước ngoài tham gia đào tạo và chuyển giao công nghệ cũng là động lực và cơ hội cho các doanh nghiệp thực hiện TKNL. Ngoài ra, theo đánh giá từ ECC HCMC, tiềm năng TKNL của Việt Nam lớn hơn nhiều so với thế giới, từ 15-40%. Chính vì vậy, việc triển khai hoạt động TKNL tại các doanh nghiệp là khá dễ dàng.

Sự ra đời của các công ty dịch vụ năng lượng sẽ góp phần giải quyết khó khăn về tài chính, giúp cho việc thực hiện TKNL dễ dàng hơn

Bên cạnh những điểm thuận lợi thì cũng còn nhiều rào cản để doanh nghiệp thực hiện TKNL như khó khăn về tài chính, không có điều kiện tiếp cận và lựa chọn công nghệ mới, nhiều doanh nghiệp còn chú trọng đến việc tìm kiếm khách hàng, hợp đồng hơn là đầu tư tiết giảm chi phí năng lượng; nguồn nhân lực tư vấn, chuyển giao công nghệ và quản trị năng lượng chưa đáp ứng đủ nhu cầu cho doanh nghiệp; doanh nghiệp chưa chú trọng đến việc xây dựng hệ thống quản trị năng lượng… “Điều quan trọng nhất vẫn là ý thức của lãnh đạo. Thực tế là hiện nay vẫn còn nhiều đơn vị tìm báo cáo nộp để đối phó với cơ quan chức năng” – ông Huỳnh Kim Tước cho biết.

Mặc dù còn nhiều rào cản, song, với 10 năm triển khai các chương trình hỗ trợ doanh nghiệp tại địa phương, sở Khoa học và Công nghệ TP. HCM đã giúp cho hơn 500 doanh nghiệp thực hiện kiểm toán và thực hiện nhiều giải pháp TKNL. Nhóm doanh nghiệp công nghiệp đã giảm 3% lượng điện năng tiêu thụ cho thành phố, góp phần giảm nguồn cung ứng điện cho cả nước. Để duy trì kết quả TKNL, trong những năm tới, Sở sẽ tiếp tục hỗ trợ các doanh nghiệp thực hiện kiểm toán năng lượng, tư vấn xây dựng hệ thống QLNL theo ISO 50001, đào tạo nguồn nhân lực, giới thiệu công nghệ mới và cung cấp nguồn tài chính đầu tư TKNL. Bên cạnh đó, với nhiệm vụ tham gia vào việc tái cấu trúc doanh nghiệp, ECC HCMC sẽ xây dựng lộ trình đổi mới công nghệ theo hướng TKNL cho doanh nghiệp và xây dựng đường chuẩn suất tiêu hao năng lượng cho các ngành chủ lực, từ đó các doanh nghiệp sản xuất sẽ thấy được mình đang đứng ở đâu trong đường chuẩn ấy và có kế hoạch điều chỉnh việc tiêu thụ năng lượng cho phù hợp.